AŞURE&AŞURA NASIL ORTAYA ÇIKMIŞTIR?
.jpg)
Aşure Günü ya da Aşura Günü, (Arapça: عاشوراء, Farsça: عاشورا, İbranice: עשוראא) hicri takvimin ilk ayı olan Muharrem ayının onuncu günüdür. İslam inancında bu günde birçok önemli olay meydana geldiğine inanılır ve bu güne kıymet atfedilir.(Vikipedi özgür ansiklopedisi)
Aşurenin Tanımı ve Özellikleri
Aşure, (Aşura) Arapçada 10 manasına gelen "aşara" kelimesinden türemiştir. Sözcüğün Sâmî diller arasında ortak bir sözcük olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, sözcük (ve gün) Musevilik inancında Büyük Kefaret Günü için kullanılmıştır.[1] Hz. Hüseyin bin Ali ve beraberindeki 72 kişi hicri 61’de Muharrem’in onuncu gününde (10 Ekim, 680) Kerbela’da Yezidi’n ordusunca katledilmiştir. Bunun dışında Aşure Günü’nde gerçekleştiğine inanılan dini açıdan önemli bazı rivayetler bulunmaktadır. Bunlar; Âdem’in işlediği günahtan sonra tövbesinin kabul edilmesi, İdris’in diri olarak göğe yükseltilmesi, Nuh’un gemisinin tufandan kurtulması, İbrahim’in ateşte yanmaması, Yakup’un oğlu Yusuf’a kavuşması, Eyyub’un hastalıklarının iyileşmesi, Musa’nın Kızıldeniz’den geçip İsrailoğulları’nı firavun’dan kurtarması, Yunus’un balığın karnından çıkması, İsa’nın doğumu ve ölümden kurtarılıp göğe yükseltilmesidir. Bu olaylar saygın hadis kitaplarının hemen hepsinde geçmektedir.[2] Museviler de bu günü oruçla geçirirler.
.jpg)
Aşure Günü Nasıl Ortaya Çıktı?&Aşure nasıl ortaya çıktı?&Aşure nedir?
“İslami kültürde geleneksel bir tatlı olan Aşure’nin nereden geldiğini biliyor musunuz?
Aşure günü Hicri takvime göre hicri yılın ilk ayı olan Muharrem ayının onuncu günüdür. Hüseyin bin Ali ve beraberindeki 72 Müslüman hicri 61. senesinin Muharrem ayının onuncu gününde (10 Aralık 680) öldürüldükleri için o güne “Aşura Günü“ denilmiştir.
Hz. Hüseyin şehit edildiği için aşure günü ortaya çıkmamıştır. Çünkü birazcık tarihe bakarsak aşure günü Kerbela olayından öncede vardır.
Aşure gününde meydana geldiği rivayet edilen pek çok mucize söz konusudur. Bunlar Nuh peygamberin gemisinin tufandan kurtulması, Yunus peygamberin bir balığın karnından çıkması, İbrahim peygamberin ateşte yanmaması, İdris peygamberin diri olarak göğe yükseltilmesi (çıkarılması), Yakup peygamberin oğlu Yusuf peygambere kavuşması, Eyyüb peygamberin hastalıklarının geçip iyileşmesi, Musa peygamberin Kızıldeniz’den geçip İsrailoğulları’nı Firavun’dan kurtarması, İsa peygamberin doğumu ve ölümden kurtarılıp göğe yükseltilmesidir.
Bu mucizeler kutsal kitap Kuran’da yer almasa da İslam inanışında büyük bir yer tutmaktadır.
Aşure tatlısı dini bir inanıştan temelini almaktadır. Aşure Çorbası da denen bu tatlı inanışa göre Nuh peygamberin tufandan sonra geminin erzak dolabında kalan yiyecekleri karıştırarak yaptığı bir tatlıdır.
İçinde pek çok farklı malzemenin kullanıldığı ve gelenek olan aşure hala Aşure Günü’nde yapılır ve komşulara dağıtılır.
Aşure geleneksel ve malzemelere göre pek çok tarifi mevcut olan bir tatlıdır. Herkesin damak zevkine uygun olarak pişirdiği bu tatlının hem enerji hem de besin değeri yüksektir.
Diyabet sorunu yaşayan kişilerin tüketimine dikkat etmesi gereken bir tatlı olan aşurede baklagiller, kuru meyveler ve tahıllar bulunur.”
Şiî İnancında Aşura Günü
Şiî inancında Aşure Günü’ne, diğer İslam mezheplerinin atfettiği önemin dışında bir önem verilir. İnanca göre Şiilikte önemli bir figür olan İslam peygamberi Hz. Muhammed’in torunu İmam Hüseyin Kerbelâ’da muharrem ayının onuncu gününde şehit edilmiştir. Muharrem ve Safer aylarını matem ayları olarak kabul ederler. İki ay boyunca düğün ve benzeri eğlenceler yapılmaz, matem günlerinde taziye meclisleri düzenlenerek mersiyeler okunur, ihsan yemekleri verilir. Bazıları için her ayın onuncu günü Aşuradır; kelime Muharrem ayında işlenen Hüseyin cinayetinden sonra tutulan geleneksel yasın diğer adı olarak yerleşmiştir. Türkiye’deki en büyük anma merasimi İstanbul Halkalı’daki Aşura Matem Merasimi’nde yapılır. Anadolu’da çeşitli hububatlardan pişirilen, Aşure tatlısı Nuh tufanı ile ilgili bir rivayet dolayısıyla yapılır. Rivayete göre gemidekilerin yiyecekleri tufan boyunca bitmiş, erzak çuvallarının dibinde kalan az miktardaki yiyecekler tek bir kazan içerisinde birleştirilerek yemek yapılıp yenmiştir.
.jpg)
Alevilerde Aşura Günü ve Muharrem Matemi
Alevilerde, Hz. Hüseyin’in Kerbela’daki acısı başta olmak üzere, On iki İmamların acılarını anmak ve anlamak için Muharrem Matemi tutulur. Muharrem Matemi’nin amacı: Bu türlü acıların bir daha yaşanmaması için gerekli olan insanlık değerlerini ve Alevi öğretisini özümsemektir. Matem süresince bıçağa ve kesici aletlere el sürülmez, kurban kesilmez ve et yenmez. Matem boyunca hiçbir canlıya eziyet edilmez. Kimsenin kalbini kırmamak, dili ile kimseyi incitmemek, kimse hakkında dedikodu yapmamak Matem Orucu’nun temel ilkesidir. Sağlığı yerinde olanlar oruç tutarlar. Matemden amaç, kendine eziyet yapmak değil, kötülük ve katliamların bir daha olmaması adına anmak ve unutmamaktır. Kerbela katliamında hasta olması nedeniyle İmam Zeynel Abidin’in kurtulması ve Ali’nin soyunun devam etmesi nedeniyle de Allah’a şükredilir. Bu nedenle Muharrem matemi, aşure geleneği ile biter. 12 gün orucun ardından Aşure Günü yapılır. 12 değişik malzemeden oluşan aşure tatlısı yenilir ve dağıtılır.
Kaynakça
1. Aşure Günü Meydana Gelen 10 Hadise
2. İslam Ansiklopedisi, Aşure maddesi
3. Rehber Ansiklopedisi, Aşure maddesi
4. ^ Tevrat, Levililer, 16, 29 vd
5. ^ http://www.dinimizislam.com/detay.asp?Aid=2013 |
