FADİMENİN OYA SANDIĞI
Kimi yerde adı yemeni, tülbent kimi yerde adı dane, çember kimi yerde de yazma. Adı ne şekilde olursa olsun kenarlarına işlenen, örülen binbir emek, çeşit çeşit, çiçek çiçek oyalar. Adeta doğanın bir ressamın fırçasıyla tuvaline resmedilmesi gibi, nesilden nesile aktarılan duygudur oyalar. İster iğneyle yapılsın, ister tığıyla. Hiç farketmez. Doğadakilerin, yürektekinin yansımasıdır oyalar. Oyalarda duygu saklı, oyalarda zaman saklı. Nesilden nesile aktarılan birer hazinedir. Duyguların sanatsal bir ifadesidir. Üç karanfil bir iğne, bir tığıyla.
Kimi zaman gelin arabası niyetine hayvanları süslemiş, kimi zaman şimdinin motorlu arabalarını. Eski zamanlarda efeleri bezemiş oyalar. Kimi zaman ev içi iletişimin dili olmuş oyalar.
Tabii ki oyaların en kıymetlisi iğneyle yapılanı. Hani tabiri caizse iğneyle kuyu kazmaktır, iğne oyası. En azından bilmeyeni için. Onun için zaman saklıdır oyalarda.
Günümüzde belki de en yaygın olanı tığıyla yapılan oyalar. Bunların da güzellik te iğne oyalarında geri kalır yanı yok. Her ne kadar onun yerini tutmasa da.
Bakan için görsel sanat değerinde, yapan için el sanatı, duygu sanatı niteliğinde oyalar. Oyaları yaşatmak, sandıktan nesilden nesile aktarmak adına bu binbir çiçek binbir emek birbirinden güzel oyaları nihayet sizlerle paylaşıyorum. Gelinimiz Fadime’nin oya sandığından bu oya örnekleri umarım işinize yarar. Kısmetse dünürümüz Asiye teyzenin de sandığında ki birbirinden kıymetli, değerli oya modellerini bir gün resmeder sizlerle paylaşırım.
Sizin için havanın bir açıp bir kapayan haline rağmen, Fadime’nin balkonunda resmetmeye çalıştım. Bu arada balkonunda oyalara nazire eden güzellikteki çiçeklerinden de birkaç kare çekmeden edemedim.
Oyalarda genellikle bitkisel motifler kullanılmakla beraber geometrik, nesnesel ve hayvan figürlerinin yanı sıra da esprili isimler alan motifler de kullanılmış.
Bitkisel Motiflerden; Sümbül, Menekşe, Gül Oya, Hanımeli, Karanfil, Biber, Patlıcan, İğde Çiçeği, Yıldız, Dut, Çilek, Papatya, Küpe Çiçeği, Meşe Yaprağı, Dört Yaprak ve benzeri.
Nesnesel Motiflerden; Elmas Küpe, Süpürgeli, Çan Oya, Kibrit Çöpü, Zilli Maşa ve benzeri.
Hayvansal Motifler; Horozibiği, Balık Ağzı, Sivrisinekli ve benzeri.
Esprili Motiflerden; Sarhoş Bıyığı, Elti Eltiye Küsmüş, Süpürgeli ve benzeri isimler…
Bunlar benim aklıma şimdi hemencecik geliverenler. Kimbilir daha ne ilginç isimler vardır oya dünyasında… Böylesi ilginçlikler var mıdır elişi dünyasında. Yani dünyanın başka yerlerinde oya örnekleri ve ilginç isimler. Bilmiyorum. Yoksa bizim Türk hanımlarının marifetimi tüm bunlar. Bakalım bizim gelinin sandığında hangileri varmış. Hadi hep beraber bakalım..
.jpg)
.jpg)
.jpg)
|
