“YAPABİLİYORSAN, NİÇİN YAPMAYASIN Kİ"
.jpg)
Yazının sahibi İsmail Kılıçarslan’ı Meksika Sınırı adlı programdan beri zaman zaman takip ediyorum. Çok güzel ve dokunaklı bir yazı kaleme almış. Sizlerle paylaşmak istedim. Eline, yüreğine sağlık İsmail Kılıçarslan. Bu yazı bana, sana, hepimize gelsin!
"19. yüzyılın değeri sonradan anlaşılacak büyük ve öncü yazarı Herman Melville’in bana kalırsa en önemli hikayesi Katip Bartleby’dir. Postanenin ’sahipsiz mektuplar’ bölümünden kovulduktan sonra bir avukatın yanında katip olarak işe giren Bartleby, en çok o meşhur cümlesiyle tanınır: ’Yapmamayı tercih ederim.’
’Yapmamayı tercih etmek’, pek çok bakımdan ilgimi çeker. Öncelikle bu kalıp, ’yapamam’ kelimesindeki acziyeti ve güç yetirememeyi barındırmaz. ’Yapmam’ kelimesindeki keskinliği ve ’aktif’ olma durumunu da.
’Yapmamayı tercih etmek’, son derece bilinçli bir ’yapmama’ durumudur. Yani ’gücüm yetiyor, imkanım var, bu işi yapmaktan aciz de değilim, ama yapmamayı tercih ediyorum.’
Bu şahane kalıp, aynı zamanda akıp giden hayata, fakat özellikle de modern durumun bize önerip durduğu ’yapabilirsin’ cümlesine şık bir karşı koyuştur aynı zamanda.
Öyledir. Modern hayat, özellikle kapitalist ilişki biçimi insana sürekli, şeytanın fısıldadığı gibi, fısıldar: ’Yapabilirsin.’
’Yapabilmek’, modern insanın en kutsal kelimelerinden biridir. Hatta neredeyse sihir mesabesindedir. ’Bilmem ne diyetiyle şu kadar sürede 30 kilo vermiş insan’ haberlerinin gazete sayfalarını süslemesinde de, ’gencecik yaşında bilmem ne rekortmeni oldu’ haberlerinin televizyonlarda boy göstermesinde de bu ’yapabilmek’ sihri etkilidir.
’Yapabiliyorsan, niçin yapmayasın ki’ sorusu, sihir dozu daha da artırılmış bir soru ve sorundur.
Bu kalıbı son günlerde epeyce tartışılan bir olay üzerinden üretelim: ’Maldivlere gidebiliyorsan niçin gitmeyesin ki?’
Biliyorsunuz, reklama göre güya Müslümanların Maldivlerde bir adası olmuş. Sanırsın halife-i ruy-i zemin efendimiz Maldivler’e cihat ilan etti de, Müslümanlar burada bir kısım adayı fethedip ve dahi sancak açtırıp para bastırıp hutbe irâd ettiler.
I-ıh. Bir cevval işadamı, Maldivler nam tatil beldesinden bir ada alıp ’özel plajı olan’ villalar inşa ettirmiş altı üstü. Adını da son derece hadsiz bir şekilde ’Ebu Eyyub El Ensari House’ koymuş. Malumunuzdur. Ebu Eyyub el Ensari(r.a)’nin evi, Efendimiz(sav)’in Medine’ye hicretinde geçici olarak kaldığı evdir. Anlam dünyamızdaki yeri apayrı ve tertemizdir. Dini kapitalizme alet etmekte hiç tereddüt etmeyen işadamları, bu tip kavramları hadleri olmaksızın kullanmaya ve kirletmeye bayılırlar ne yazık ki!
Niçin yaparlar bunu? Çünkü ’yapabilmektedirler.’ Zaten o adaya gidecek insanlar da ’gidebiliyorsam niçin gitmeyeyim ki’ cümlesine sığınacaklardır. Eh. Böyle kitleye böyle işadamı... Normal sonuç.
Hatırlayın Hz. Adem’i. Esasen, Allah’ın ’yapma’ dediğini şeytana uyup ’yapabildiği’ için dünyadayız ve bugün gidebildiğimiz için Maldivlere gidip dünyadaki cennetimizi arıyoruz.
’Yapabilirim’ kalıbı, bugünün insanını tüketen, kendi bencilliğine gömülü bir hayat sürdürmesini sağlayan en önemli kalıplardan biri, belki de birincisidir. Bizi insan kılan asıl mesele ’yapabilecekken yapmamak’tır.
’Maldivlere gidebilecekken gitmeyen’, ’o elbiseyi alabilecekken almayan’ insanlar haline gelebilirsek ancak ’dünyayı kurtarma’ meselesine kafa yormaya başlayabiliriz.
Bizi her bakımdan kuşatmış bir ’güç yetirme’ dürtüsüyle, mikro ya da makro olması fark etmez, her türden iktidar duygusuyla alabilecek mesafemiz yoktur. Mesafe aldığımızı zannederken yaptığımız şey sadece patinajdır.
Ne diyordu Melville: ’Maldivlere giderken yanına tabletini almayı unutma. Suriye’de açlıktan ölen çocukların fotoğraflarına bakıp içlenirsin hacım. " 
İsmail Kılıçarslan |
