Türkiye’nin birçok yöresindeki evlerde, temizlik, alışveriş, yemek ve tatlı hazırlıklarıyla bayram telaşı yaşanıyor. Çörekler, börekler, geçmişten bugüne tadı değişmeyen şerbetli, sütlü tatlılar, bayram günlerine şenlik havası katıyor.
Bayramı bayram yapan tatlı ve yemek hazırlıklarını, gelen misafirlere yapılan ikramlarla yaşanan yorgunlukları, “eline sağlık” diyen mutlu yüzler unutturur. Ayrı bir beceri ve zaman isteyen yöresel yemekler daha bayram öncesinde misafirlerin yüzleri gülsün diye üşenmeden yapılır.
Dünyanın sayılı mutfakları arasında bulunan ve tatlıdan tuzluya yüzlerce tarif barındıran Türkiye’de, en güzel yemekler bayram günlerinde sofralardaki yerini alıyor. Bayram sofralarını her yörenin kendine özgü tarifleri ve tatlıları süslerken, yemeklerin ikram şekli de büyük önem taşıyor.
.jpg)
ERZURUM’DA KADAYIF DOLMA
Erzurum’da bayram sofraları ayran aşı çorbası, su böreği, yaprak sarması, lor dolması, cevizli kete ile şenlenirken, kadayıf dolmasız bayram sofrası düşünülemiyor. Yüzyıllar ötesinden gelerek Erzurum mutfağına damgasını vuran “kadayıf dolmasının” tescili amacıyla çalışma yapan Erzurumlular için bu lezzet vazgeçilmez…
Kadayıf dolması, kadayıfın içine dövülmüş ceviz içi konularak dolma gibi sarılarak yapılıyor. Sonra yumurtaya batırılarak yağda kızartılan kadayıflar önceden hazırlanmış şerbete atılıp, süzülerek servis yapılıyor.
KAZ PİLAVI
Kentte bayrama özel olarak katmer, hengal, maviş ve etir (kaz pilavı) yemekleri yapılır. Bayram tatlısı olarak un helvası, baklava, sütlaç ve elma dolması tercih edilir. Ardahan’da kaz dolmasız bir bayram sofrası düşünülemez.
Ardahanlılar, kazı bir tencerede su ile 40-45 dakika haşladıktan sonra, süzdürerek sudan çıkarıp, 8 parçaya ayırarak bir kapta bekletiyor. Kazın pişme suyundan 6 bardak tencereye süzdürülüp, bu suyla bulgur pilavı pişiriliyor. Pilav 10 dakika dinlendikten sonra tahta bir kaşıkla ezmeden karıştırılıp, bir servis tabağına aktarılıp, üzerine kaz parçaları konularak servis ediliyor.
ERZİNCAN’DA BAYRAM MUTFAĞI
Erzincan daha çok hamur işi yemekleriyle öne çıkmaktadır. Bayram sofralarında un çorbası, yaprak sarması, kabak kurusu sarması, gendime çorbası ve su böreği mutlaka bulunur.
Acem mutfağının izlerini taşıyan Erzincan mutfağı, bulgur yemekleri açısından da zengin bir menüye sahiptir.
Hayvancılık ve tarımın yaygınlığı Erzincan’da hem et hem de sebze yemeklerinin farklı tariflerinin oluşmasını sağlamış. Yaprak dolması, ekşili çorba ve kete, bayramın kendine özgü tatları arasında bulunuyor.
Tatlı, Erzincanlılar için de bayram sofralarının olmazsa olmazı…
Özellikle kayısıyla yapılan gasefe adlı tatlı ve hoşaf, özel gün sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alıyor.
MUŞ’TA HAZÜT DOLMALARI HAZIR
Muş’ta bayram öncesi her evde, yöresel yemekler neredeyse hazır…
Muş köftesi, hazüt dolması, kırçıklı kalem dolması ve keşkek, bayram sofralarının vazgeçilmezleri arasında…
Muş’ta Bayram namazından önce hazır edilen Haz üt Dolması’nın tarifi şöyle: “Yağlı et iyice çekilir. Pirinçle karıştırılır, iyice yoğrulur. Kelem (Lahana) suda iyice haşlandıktan sonra ufak ufak parçalara bölünür. Pirinçle karıştırılmış etin üzerine sonradan sumak ekilir, lahanaların içine konularak sarılır. Çömleklere (toprak tencere) konularak haşlanır. Tabaklara dizilir, üzerine yağ dökülerek yenir.
BİNGÖL’DE TUTAMAÇ VE KELDOŞ
Bingöl’de bayramlarda en çok tutamaç, mastuva, keldoş ve içli köfte tercih ediliyor.
Bingöl’de bayramlarda en çok undan yapılan tutamac, pirinç ve ayrandan yapılan mastuva, mayalı undan yapılan keldoş yemeği tüketilir.Iğdır’da Balık Çöreği,
Mastuva, pirince ayran ilave edilerek yapılıyor. Bir tencerede ayran ve pirinç karıştırılarak ateşe oturtuluyor. Ayranın bozulmaması için kaynayıncaya kadar tahta kaşıkla sürekli karıştırılıyor. Kaynadıktan sonra karıştırma işlemi bırakılarak katı hale gelinceye kadar pişiriliyor.
KARS’IN EKŞİLİ ET YEMEĞİ
Kars’ta, domates ve etten yapılan yöreye özgü ekşili et yemeği, yeşil mercimek ve erişteden yapılan erişteli pilav ile elma ve cevizden yapılan elma dolması, en çok tercih edilen bayram yemekleri arasında yer alıyor.
Karslılar için bayramın vazgeçilmez lezzeti elma dolmasının tarifi şöyle: “Elmaların sebze dolmalarında olduğu gibi içleri, çekirdekleri alınarak oyulur. Elmaların oyulan kısmına ezilmiş ceviz içi ve pudra şekerinden alabildiği kadar konulur.
Bu şekilde hazırlanan elmalar, ağzı küçük ve kapalı bir kaba sırayla yerleştirilir, üzerine bir kaşık yağ ve bir bardak su ilave edilip tencerenin kapağı sıkıca kapatılır. Elmalar yumuşayıncaya kadar iyice pişirilir. İsteğe göre sıcak veya soğuk servis yapılır.”
IĞDIR’DA BALIK ÇÖREĞİ
Iğdır’da, bayram günleri hemen her evde balık çöreği bulunuyor. Ceviz ve hamurdan yapılan ve balık şekli verilen bu çörek, bölge insanının bayramlarda olmazsa olmazı…
Ayrıca, revani, baklava ve dilberdudağı, bayramlarda evlerde hazırlanan ve ikram edilen tatlı türleri arasında yerini alıyor.
KOCAELİ’NİN UMAÇ ÇORBASI
Sanayi bölgesi olduğu için yurdun dört bir yanından göç alan Kocaeli, ülkenin mozaiğini yansıtan zengin bir mutfağa sahip.
Yurt içi göçün yanı sıra bölgeye Yugoslavya, Makedonya, Bulgaristan gibi ülkelerden de göç olması da Kocaeli mutfağındaki zenginliği artırdığı söylenebilir.
Zamburkan, yöreye ait en belirgin yemeklerin Kandıra’da yapılan “mancarlı pide” ile “Gebze mantısı”, “umaç çorbası”, “pişmaniye” ve “keten helvası”, “simit dolması” olduğunu söyledi.
Bölgede özel günlerde en çok tercih edilen yemeklerse şunlar:
Umaç Çorbası: Yağda kavrulan soğanın üzerine rendelenmiş domates ve sıcak et suyu ya da tavuk suyu ilave edilir. Ayrı bir kapta su ve unla hazırlanan hamur, küçük küçük şehriye şeklinde kırılarak kaynayan karışıma katılır. Daha sonra bir tavada kızdırılan tereyağına nane katılarak çorbanın üzerine dökülür ve servis yapılır.
Gebze Mantısı: Mayasız hamurdan ince yufkalar açılır. Açılan yufkalar küçük küçük kareler halinde kesilir. Kare yufkalar tavukla hazırlanmış pilavla bohça gibi kapatılıp tepsiye dizilir. Fırında kızartılan bohçaların üzerine tavuk suyu gezdirilir ve tavuğun beyaz etlerinden dizilerek servis yapılır.”
HATAY’DAN KÖMBE TATLISININ KOKUSU YAYILIYOR
Adana ve Hatay’da da bayram günleri, zengin kültürün de etkisiyle değişik lezzetlerle süsleniyor.
Adana’da bayram sofralarından eksik olmayan ve misafirlere ikram edilen yöresel yemeklerin başında, içinde un, yumurta, tuz, salça ve erik ekşisi bulunan yüksük çorbası geliyor. Yüksük çorbası, mantı gibi hazırlanıp nohutla pişirilerek servis yapılıyor.
KABAK ÇİTMESİ TARİFİ
Kabak çintmesi de kentin özel yemekleri arasında yer alıyor. Zeytinyağında çok az kavrulan soğan ve salçaya küp halinde kesilen kabakların eklenmesiyle su eklenerek pişirilen yemek, bol baharat ve üzerine sarımsaklı yoğurt eklenip, sıvı yağda kırmızı pul biberle hazırlanan sos dökülerek servis yapılıyor.
Taş kadayıf ve Karakuş tatlısı, Adanalıların vazgeçilmez bayram tatlıları arasında yerini alıyor.
HATAY
Zengin bir mutfak kültürüne sahip Hatay’da, her bayram her evde ekşi aşı, oruk gibi yemek ve mezelerin yanı sıra kömbe tatlısı yapılıyor.
Hoşgörü ve dayanışmanın sembolü kentte, bayram ikramlarına özel önem veriliyor.
Kentte, Ramazan Bayramı’nın yaklaşmasıyla her köşe başındaki fırından, kadınların malzemesini evde hazırladığı ve pişirilmesi için fırına gönderdiği kömbe tatlısının kokusu yayılıyor.
Pudra şekeri, damla sakızı, susam, süt, mahlep, Hindistan cevizi ile yapılan kömbe, bayramda her evin olmazsa olmaz tatlıları arasında yer alıyor. Bayrama kısa bir süre kala evde hazırlanan malzemeler, daha çok fırınlara gönderilerek pişiriliyor.
AYDIN
Aydın’da baklava ve kabak tatlısı siparişlerinde, Ramazan Bayramı nedeniyle artış yaşanıyor.
Aydın’da 32 yıldır baklavacılık yapan Mahmut Sır, “Ülkemizde Ramazan denildiği zaman akla hemen baklava gelir. Onun için satışlarımız artar” dedi. Bayram için çok fazla baklava siparişi aldıklarını, ancak günlük yapıp, günlük sattıkları için bütün siparişleri kabul edemediklerini belirten Sır, Aydın’ın en eski tatlısının, kuzu etinden yapılan “boyun tatlısı” olduğunu ifade etti.
Sır, bu tatlının unutulmaya yüz tuttuğunu ve unutulmaması için tatlı yarışmalarının düzenlenmesi gerektiğini kaydetti.
vazgeçilmez bayram yemekleri, 
TEKİRDAĞ’DA EV BAKLAVASI
Tekirdağ’da yöresel yemekler eskiye göre daha az kullanılmakla birlikte bunda özellikle televizyonlarda verilen yemek tariflerinin kültürel yemeklerin azalmasında etkili olduğunu söylenebilir.
Ancak yine de, bayramlarda Tekirdağ’da özellikle ev baklavası, kadayıf, peynir tatlısı, zerde ve revani tatlısı yapıldığını ifade etti. Gençöz, tarhana çorbası, yoğurtlu borani, sulu köfte, Tekirdağ köftesi, cızlama, börek, kesme makarna, kuskusun vazgeçilmez bayram yemekleri arasında olduğunu söylenebilir.
DOĞU KARADENİZ
Trabzon’da, yaklaşan bayram öncesinde geleneksel ev baklavaları hazırlıkları başladı. Özel ince yapısıyla ve bol Karadeniz fındığıyla dikkat çeken ev baklavasının, bayram sofraların da en önemli ikram ürünü olmayı, geleneksel olarak bu bayramda da sürdürecek gibi gözüküyor.
Ayrıca ‘beton helva’ olarak anılan ve bayramın yanı sıra diğer günlerde de büyük rağbet gören tahin helvası, bayram sofralarındaki yerini alacak.
Rize’de, genellikle lahana sarması, turşu tava ve karalâhanadan yapılan yöresel yemekler bayram sofralarının demirbaşı olurken, bu yemeklere, yöreye özgü olan ve kokulu kara üzümden yapılan “pepecura” tatlısı eşlik ediyor.
Giresun’da, Özel günlerin en önemli yöresel yemeği “samatsa” pişirme hazırlıkları şimdiden başladı. Samatsa, mısır unu, süt ve kokulu kara üzüm pekmezinden yapılıyor. Bayram için imece usulü baklava açmaya da başlayan Giresunlular, fındıklı kabak, elma tatlısı, karalâhana ve üzüm asması yaprağı sarması yapmak için alışverişlerini hızlandırdılar.
Gümüşhane’de de bayram namazından sonra bayramlaşmaya gelenlere ikram edilen börek ve erişteler için yufkalar açılıyor.
Bayram kutlamalarına gelenlere, undan yapılan helvanın yanı sıra yufkayı rulo haline getirdikten sonra, tereyağında kızartarak, üzerine dökülen sarımsaklı yoğurtla yapılan börek de konuklara ikram ediliyor.
Her gün bir evde toplanarak imece usulü tatlılar yapan Artvinli kadınlar, burma tatlısı, mekik tatlısı, Laz böreği, baklava, yalancı sarma ve su böreği yaparak bayrama hazırlanıyorlar.
Özellikle sahil yerleşim yerleri olan Hopa ve Arhavi ilçeleri ile Kemalpaşa beldesinde ev kadınları meşhur Laz böreği açıyorlar.
MALATYA KÖFTESİ
Malatya’da misafirlere servis edilecek tatlıların yanı sıra lahana sarması, iri köfte, kömbe ve yoğurtlu çorba da bayram için önceden hazırlanıyor.
Malatyalı kadınlar, lahana sarması, iri köfte, kömbe, yoğurtlu çorba gibi yemeklerini arife gününden hazırlamayı tercih ediyor.
Ağırlıklı olarak bulgurun kullanıldığı Malatya’da, bayram için yufka ekmeği pişiren kadınlar bir araya gelerek yardımlaşıyor. Bayram ekmekleri için imece usulü çalışan komşular, bayram tatlıları ve baklava açılmasında da birbirlerine yardım ediyorlar.
ELAZIĞ’DA HARPUT KÖFTE VE GÖMME
Elazığ’da bayramda yapılan yemekler arasında ilk sırayı Harput köfte, doğma çorbası, içli köfte ve gömme alırken, tatlılarda ev baklavası tercih ediliyor.
Coğrafi şartları ve tarihi mirası ile zengin bir mutfak kültürüne sahip olan Elazığ’da, özellikle bayram günü kahvaltı büyük yer tutuyor.
Elazığ’da bayram yemeklerinin vazgeçilmezi arasında bulunan Harput köfte, hemen hemen tüm evlerde yapılıyor.
Doğranmış kuru soğan, yağsız kıyma, maydanoz, biber, tuz ve ufak bulgur suyla bir kapta iyice yoğrulup elde edilen hamurdan fındıktan biraz büyük olarak alınan parçalara şekil verilmesiyle yapılan köfteler, ayrı bir tencerede kaynayan yağlı ve salçalı suyla kaynatılarak pişiriliyor.
Kentte bir çeşit börek olarak tabir edilebilen gömme de geleneksel damak tatları arasında bulunuyor.
EDİRNE’DE BÖREK
Birçoğu günlerce uğraş gerektiren yemek kültürüne sahip olan Edirne’de bayram sofrasına, en çok kara kavurma, ciğer sarma, hünkârbeğendi, kuzu kapama, terbiyeli et, kimyonlu et, lahana sarması, patlıcan musakka ve ekşili köfte eti getiriliyor.
Geçmişten günümüze Edirne hala var olan yemek türlerini koruduğu söylenebilir.
Bayram sabahlarında böreklerin de ayrı yeri ve tadı olduğunu ifade eden Gizerler, şöyle devam etti: “Kıymalı tepsi börekleri, peynirli poğaça böreği, tavuklu kandilli mantı, kuru mantı, su böreği ve bulgurlu kol börekleri kent mutfağında hala görülmektedir.
Kırsal kesim ve tatar geleneklerinden gelen, köbete, çiğ börekle beraber, akıtma, mantı, kesme makarna ve kuskus bulunmaktadır. Tatlılarda, bademli baklava, cevizli oturtma, sepet hurma, dilberdudağı, un helvası, aşure, zerde, pelte, güllaç, badem ezmesi bilinenler arasındadır.”
KONYA’DA BAYRAM YEMEKLERİ
Konyalı ev hanımları bayram yemeği olarak en çok yoğurt çorbası, bütümetli patlıcan, su böreği ve baklava hazırlıyor.
Konya’da ilk bayram yemeği bayram namazından dönüldükten sonra tüm aile bireylerinin katılımıyla yenir. Konya bayram yemekleri, binlerce yıllık yemek kültüründen süzülüp gelen damak tadı ve beğenilerin izlerini taşır.
Konya’da bayram yemeği menüsü yoğurt çorbası, bütümetli patlıcan, su böreği ve baklavadan oluştuğunu söyleyebiliriz.
Su böreği ve baklava günler öncesinden hazırlanmasıyla diğer yemeklerden ayrılır. Su böreği hakkında bilgi verecek olursak “Konya’da su böreği, çok ince yufkalardan 6 altta 6 da üstte olmak üzere 12 adet kullanılır. Katlar asla birbirine yapışık olmaz, Bu nedenle ele ya da çatala alınan Konya su böreği titrer. Yufkası 2 dakika haşlanır. En büyük özelliklerinden biri de mangalda, kömür ateşinde pişirilmesidir. Gerek görüntü, gerekse lezzet açısından su böreği yapımında Konyalı hanımlarla kimse yarışamaz.”
İZMİR’DE EKMEK DOLMASI
İzmir’in Ramazan ayı ve bayramına ilişkin en özel tatlarının başında, ilk kez duyanların biraz “tuhaf” bulduğu ekmek dolması geliyor.
Türk mutfağında zeytinyağlı ve etli olmak üzere sayısız seçeneğe sahip olan dolma, İzmir’de sadece ramazana özgü bir tat olarak ekmek içinde pişiriliyor.
Giderek unutulan bir lezzet olması nedeniyle, eskisi kadar rahatça bulunamasa da İzmir’de hala bazı fırınlar, sadece ramazan ayında “dolmalık ekmek” olarak bilinen özel ekmek üretimini sürdürüyor.
KAPAKLI EKMEK, CEVİZ, KIYMA VE TARÇIN
Daire şeklindeki dolmalık ekmeğin üzerinde ikinci bir daire bulunuyor ve ekmeğin ortasındaki bu küçük daire, bıçak yardımıyla bir kapak gibi çıkarılıyor.
Kapak ayrıldıktan sonra ekmeğin içi sadece kabuk bırakılana kadar çıkarılıp ufalanıyor ve ufalanan ekmek içlerine, önceden hazırlanmış kıyma, soğan, ceviz, karabiber, kuş üzümü, tarçından oluşan karışım eklenerek tekrar ekmeğin içine yerleştiriliyor ve kapak kapatılıyor.
Hazırlanan dolma, su dolu geniş bir tencerenin üzerine yerleştirilen metal bir süzgece alınarak, kısık ateşte buharda 1 saat kadar pişiriliyor ve adeta bir pasta gibi dilimler halinde servis ediliyor.
İzmirlilerin büyük bölümü, bayram menülerine ekmek dolması yemeğini ekleyerek, bu geleneksel yemeğe 11 ay sonra görüşmek üzere veda ediyor.
GAZİANTEP’TE YUVARLAMA
Ramazan Bayramı’nda Gazianteplilerin vazgeçilmez yemeği olan yuvarlamanın hazırlıkları hemen her evde devam ediyor.
Gaziantep’te, Ramazan Bayramı’nda ev halkının sabah kahvaltısı yerine yemeyi tercih ettiği ve özellikle misafirlere yapılacak ikramlarda önemli bir yer tutan yuvarlamanın hazırlıklarına başlandı.
Gaziantep’te bayram sabahı her evde yuvarlamanın yendiğini belirtebiliriz. Yuvarlamanın hazırlanışını anlatacak olursak:“Pirinçler çekilerek un haline getirildikten sonra, içine bir miktar karabiber konularak çiğ köftelik et ile yoğrulur. Nohut büyüklüğünde yuvarlanan köfteler haşlanır ve bir kenarda beklemeye alınır. İçine et ve nohut konularak hazırlanan et suyuna haşlanan köfteler atılır ve kaynatılır. Köfteler pişince, içine yumurta ve et suyu ile dağlanan yoğurt aktarılır ve bir miktar kaynatıldıktan sonra ocaktan indirilir. Daha sonra üzerine yağ ve nane dökülerek servis yapılır.”
ÇÖREK BAYRAMI
Kahramanmaraş’ta asırlardan beri ramazan bayramlarında yapılan geleneksel ‘Bayram Çöreği’ son yıllarda artan talep üzerine büyük bir sektör haline dönüştü.
Son 10 yıla kadar daha çok ramazan ayının son 15 gününde imal edilerek, bayram günlerinde evlerde konuklara hoşaf ile birlikte ikram edilen bayram çörekleri, bayramlarda çok fazla tüketilmesi nedeniyle bayrama da ismini vermiş durumda.
Yörede, çöreklerin tüketiminin fazla olması nedeniyle Ramazan Bayramı ‘Çörek Bayramı’ olarak da adlandırılırken, çöreğin son yıllarda Ramazan Bayramı dışında kalan zamanlarda da tüketiminin artması nedeniyle unlu mamuller üreten 18 adet tesis kuruldu.
SAKARYA’DA İNCİR UYUTMA TATLISI
Sakarya’da bayrama özgü yöresel yemek ve tatlılar arasında, ilçelere göre değişen alışkanlıklara rağmen keşkek, dartılı keşkek, kıvrım baklava, üre tatlısı, lokum ekmeği ve incir uyutma tatlısı yöresel yemek ve tatlılar olarak bayram sofralarını süslüyor.
Osmanlı kültürünün izlerini taşıyan mutfağıyla tanınan Sakarya’da vezirparmağı, Kemalpaşa tatlısı, şambaba, şekerpare, tel kadayıf, güllaç ve sütlacın yanı sıra, incir uyutması, kuşburnu tatlısı, Hut tatlısı, kıvrım baklava taraklı da sofralardaki yerini alıyor.
İncir uyutma tatlısının tarifini şöylece anlatabiliriz: “Önce inciri bir tabağa küçük küçük doğrayalım. Daha doğrusu dörde bölelim. Yapacağımız miktara göre sütün miktarını ayarlayıp ayrıca kaynatalım. Şekerini ilave ettikten sonra incirlerin üzerine dökelim. Daha sonra tabağın ağzını kapatarak sobanın kenarında bir beze sararak yaklaşık 5 saat bekletelim. Yani uyutalım. Böylelikle incir uyutması servise hazır hale gelmiş oluyor.”
Kaynarca yöresinde bayramda konuklara ikram edilecek yemeklerin başında, ilçeye özgü tadıyla dartılı keşkek geliyor.
Sütün kaymağının biriktirilip kızartılmasıyla elde edilen dartı, keşkek ve yemeklerde sos olarak kullanılıyor.
VAN’DA DA EV BAKLAVASI BAYRAM TATLILARININ VAZGEÇİLMEZİ
Van bayramlarında sofralarda, ayran aşı, Grut aşı, Şile, Keledoş, Sengeser, Murtuğa, Kurut köftesi, Üzüm aşı, Çılbır, Ekşili, Ciğer köftesi, Van baklavası, Van pastası, İşbabyan, Kavut, Paluze, Çömlek yahnisi yerini alır.
Van’da da ev baklavası bayram tatlılarının vazgeçilmezidir. Bayramdan bir gün önce hazırlanan baklavalar, bayram sabahı dökülen şerbetin ardından ikrama hazır hale getirilir.
ZONGULDAK’TA UĞMAÇ ÇORBASI
Zonguldak’ta yöresel yemekler kent merkezlerinde unutulmaya yüz tutmuş olsa da Ramazan Bayramı’nda özellikle kırsal kesimlerde hazırlanan beyaz baklava, mısır keşkeği, yağlı hoşaf, sirkeli köfte, pelvaza, ekşili köfte, kabak gözlemesi ve uğmaç çorbası bayram sofralarını süslemeye devam ediyor.
Su böreği, kabaklı börek, bazlama, çizleme, kömeç ekmeği, tarhana çorbası, pide türleri, malay, cevizli ev makarnası ve mısır ekmeği gibi yiyecekler yörenin unlu ürünlerden yapılan yemekler arasında bulunuyor.
Bölgede bayramların geleneksel tatlısı beyaz baklava, yumurta, yoğurt, süt, margarin, ceviz içi, nişasta, un ve limonun yanı sıra şeker, su ve tuz kullanılarak yapılıyor.
KARABÜK’ÜN VAZGEÇİLMEZİ HOŞMERİM
Karabük mutfağı ile ilgili olarak yapılan araştırmalarda saptanan 100’den fazla yemek çeşidi, özellikle Ramazan ve Kurban Bayramı gibi özel günlerde özenle hazırlanarak sofralarda yerini alıyor.
Perohi, gözleme, Safranbolu bükmesi, kuyu kebabı, kara mancar, yaprak dolması, ev makarnası, bandırma, sini çöreği, çullu börek, bazlama, su böreği, ev baklavası, safranlı zerde, höşmerim ve haluşka kente sofraları süsleyen yöresel yemekler arasında bulunuyor.
Her zaman taze satılan helva çeşitleri ile fındıklı, fıstıklı, güllü ve safranlı çeşitleri bulunan Safranbolu lokumları da bayramlarda evlerin vazgeçilmezleri arasında yer alıyor.
Geleneksel yemeklerden perohi, un, su, yumurta ile hazırlanırken, höşmerim için un ve yumurta harmanlanıp, pembeleşinceye kadar yağda kavruluyor. Ocaktan inmesine yakın içine dövülmüş ceviz konularak biraz daha kavrulup bir kaba alınarak üzerine ılık şeker şurubu konularak servis yapılıyor.
BARTIN’IN PİRİNÇLİ MANTISI
Kentleşme sürecinin beslenme kültürünü de değiştirdiği, geleneksel mutfağın hemen hemen unutulmaya yüz tuttuğu Bartın’da da yöresel yemekler bayram gibi özel günlerde sofralardaki yerini alıyor.
Geleneksel olarak hamur işi, sebze yemekleri ve balık beslenmenin temel noktalarını oluşturuyor. Pirinçli mantı, sarımsaklı makarna, keşkek pilavı, yoğurtlu patates salatası, karalâhana sarması, pumpum çorbası ve tatlı olarak kabak tatlısı, kabak burması, un helvası(limon büyüklüğünde toplar halinde hazırlanır), saç baklavası, cevizli baklava, sütlü çorba bayram da ikram edilen yiyecekler arasında ilk sırayı alıyor.
Bayram tatlısı olarak ikram edilen kabak burması un, yumurta, balkabağı, ceviz içi, tereyağı, şeker ve yarım limondan hazırlanmış şerbetle tatlandırılarak hazırlanıyor.
ANTALYALILARIN BAYRAM TATLARI
Antalyalılar da bayrama özel yemekler, tatlılar ve börekleri şimdiden hazırlamaya başladılar.
Ilıman iklimi ile her çeşit sebze ve meyvenin yetiştiği bir şehir olan Antalya’da, Girit göçmenlerinin yoğun olarak yaşaması nedeniyle ot ağırlıklı Giritli yemekleri ön plana çıkıyor. Antalya yöresindeki tatlılar da başka yörelerden farklılıklar gösteriyor.
Bayramlarda da tüketilen Antalya ve çevresine özgü bazı yemekler şöyle:
Kapama: Mısır unu, taze çökelek ve yağdan oluşan bir yöre yemeğidir. Pilavla beraber pişirilir.
Mıhlı: Çocukların sevdiği yemektir. Kıyma tereyağında soğanla pişirilir. Her tabağa yağda kızartılmış iki yumurta kırılır.
Çılbır: Yoğurtlu yumurta yemeğidir. Kaynayan suya kırılan yumurtalar pişince kevgirle alınarak sarımsaklı yoğurda katılır. Üzerine kızartılmış kırmızıbiber dökülür.
Borana: Haşlanmış katı yumurtalar sarımsaklı yoğurda doğranır. Üzerine yağ, toz biber ısıtılarak dökülür.
Bumbar: Antalya yemeklerinin en zahmetlisi olan bumbar özellikle genç yaştaki keçilerin bağırsaklarından yapılır.
Kuskus yemeği: Antalyalı Arap kökenli kadınlar pilav için hamur hazırlayıp pişirirler. Taze bakla ve bezelye ile pişirilir, yoğurtlanarak üzerine taze tereyağı dökülür.
Keşkek: Mısır dövmesidir. Yahnisi, ayranlısı, yağlısı, sütlüsü, yoğurtlusu ünlüdür.
Ala faşı: Doğal otlardan yapılan bir yemek türüdür. İli bada, ebegümeci gibi tarla bitkilerinden yapılır.
Kölle: Buğday, fasulye, nohut, bakla kaynatılır. Kırmızıbiber, karabiber, tuz eklenir. Üzerine ceviz ve badem ezmesi eklenerek yenir.
Yoğurtlu saç kavurma: Parça et sacda iç yağı ile kızartılır, üzerine yoğurt dökülür.
Domates çivesi: Tencereye doğranmış soğan, patlıcan, biber, yağ, tuz, domates 15 dakika kavrulur. Daha sonra pirinç ilave edilir. Karıştırılmadan bir süre daha pişirilir. Ateşten indirilmesine yakın sarımsak, nane, fesleğen konur. Sıcak olarak servis yapılır.
Kok aşka: Tepside yufkalı kavuk yemeğidir.
Göleviz: Patatese benzeyen yumru köklü yerel bir bitki olan Göleviz’den yapılır.
ANTALYA BÖREK ÇEŞİTLERİ
Sini böreği: Sacda hazırlanan, kıyma ve soğanla pişirilen börek çeşididir.
El Böreği: Papatya şeklinde, içerisine kıyma koyularak hazırlanan elde yapılmış yufkadır.
Kapaklı: Balkabağı ile yapılan bir börek çeşididir.
Samsıra: Susam ve pekmezin ocakta kaynatılması ile elde edilir.
Darı bazlaması: Mısır unundan yapılan hamur, iyice yoğrulduktan sonra normal büyüklükte açılır ve kızgın saç üzerinde birkaç defa alt üst edilerek pişirilir.
Ziyare: Kendine has özel mayalanmış hamurdan yapılan, el içi büyüklüğünde, değişik şekillerdeki bir nevi yumuşak ekmektir.
Ovmaç: Yufka ekmeklerin kırıntılarından yapılır.
HELVALAR
Antalyalılar çeşitli helvalar hazırlarlar. Bunların başında irmik, tahin, keten, un helvaları gelir. Helvanın yanında çeşitli tatlılar da bayram için evlerde hazırlanır.
Höşmerim: Peynir, un, kaymak, süt, tereyağı ve şekerden yapılır.
Kabak tatlısı: Bal kabağı ve ceviz ile yapılır.
Tepsi tatlıları: Kadayıf, baklava, saraylı, tahinli, kadıngöbeği, saray lokması, ekmek kadayıfı gibi tatlı çeşitleridir.
Öküz helvası: Üzüm veya keçiboynuzu pekmezinden yapılan helva çeşididir.
Katmer: Üstüne bol şeker dökülerek yenir.
Fıtır: Hamurdan börek gibi yapılır. İçine kaymak ve şeker konulur.
Nerede o bayramlar denilen bayramlar eskilerde mi kaldı? Yoksa çocuklar için bayramlar hala eski bayramlar tadında mı?
El öpülüp kahveler ikram edilirken arkadan sunulan tatlılar, bayram sofrasında elden ele gezen zeytinyağlılar, ne zamandan beri yemediğiniz içli köftelerden yayılan mis gibi kokular…
Belki de bayramı bayram yapan bu tatlardı….
|
